Cache

Nếu như máy của bạn phải làm việc quá sức với Windows và các chương trình ứng dụng khác thì đây là các kiểu cache* phần cứng và cache phần mềm có thể giúp ít cho bạn.Với các ứng dụng manh mẽ và đòi hỏi nhiều bộ nhớ như hiện nay thì chắc chắn bạn phải lo tìm cách nào đó có thể giúp bạn làm việc nhanh hơn. Cơ hội thì có, nhưng để mua một chiếc PC mới thì có lẽ không phải là cách lựa chọn duy nhất. Làm thế nào để tăng tốc độ mà không phải chi thêm hàng nghìn đôla.

Bộ nhớ cache có thể giúp bạn điều này mà không phải quan tâm nhiều đến đĩa cứng. Bất kể một máy PC nào đều tỏ ra rất hữu hiệu khi dùng cache. Bằng cách đọc nhiều dữ liệu hơn là trình ứng dụng đòi hỏi, dữ liệu cần thiết cho ứng dụng đó đã nằm sẵn sàng trong bộ nhớ cache. Do đọc dữ liệu từ cache nhanh hơn đọc từ đĩa cứng nên tốc độ của cả hệ thống cũng như của ứng dụng tăng đáng kể.

Nhưng loại cache nào tốt hơn cả cho máy vi tính: cache phần cứng hay phần mềm. Bộ điều khiển đĩa cứng IDE dùng cache có thể cắm vào khe cắm mở rộng của PC có đáng được lưu tâm hay không? Hay cache phần mềm, rẻ tiền và dễ dàng cài đặt hơn như SuperPC-Kwik cũng làm tốt như vậy? Và cả tiện ích cache kèm theo Windows 3.1 và DOS 6.0 nữa. Sự tranh đua giữa cache phần cứng và cache phần mềm sẽ ngả về đâu?

Giá trị của cache

Để đáp ứng được nhu cầu của mình, bạn phải biết rõ ba vấn đề quan trọng: giá cả, tốc độ và khả năng sử dụng. Giá cả tự nói lên tất cả. Mục đích của việc sử dụng các sản phẩm cache là để có được hiệu quả lớn nhất với số tiền đầu tư càng ít thì càng tốt.

Những sản phẩm thấp giá nhất là Cache86 của Aldridge Company và Hyperdisk của Hyperware chỉ với 50 USD. Microsoft có SmartDrive 4.0 kèm theo trong Windows 3.1.

Bạn có thể có SmartDrive 4.1 từ DOS 6.0. Các sản phẩm cache phần mềm đắt hơn cả PCCache của CentralPoint (kèm với PC Tools) và NCache của Symantec. Cả hai đều có giá 179 USD, nhưng chúng cũng kèm theo với các tiện ích khác. Bạn có thể cân nhắc với giá cao hơn cho các sản phẩm cache phần cứng. Truớc nhất là 595 USD cho bộ điều khiển WinStore của Solution với khả năng cho phép 1 MB cache dữ liệu. Thấp hơn là 220 USD cho Ultra 15C của UltraStor với 512 KB cache.

Tìm cache nhanh hơn tất cả

Trong khi giá cả chênh lệch nhau đáng kể như vậy thì Trung tâm thẩm định của PC WORLD lại cho thấy sự khác nhau về tốc độ giữa cache phần cứng và cache phần mềm là tối thiểu. Tốc độ giữa cache phần mềm và cache phần cứng chỉ khác biệt 4%. Tại sao vậy? Cache phần mềm sử dụng RAM của hệ thống, trong khi đó cache phần cứng dùng RAM cắm vào khe cắm mở rộng, do đó thông tin phải đi qua hệ thống bus I/O, chậm hơn là truy cập trực tiếp vào RAM hệ thống.

Sự khác nhau về tốc dộ giữa các sản phẩm cứng cũng không đáng kể, từ 5 đến 10%. Có nghĩa là không nhận thấy với công việc hàng ngày.

Một điểm quan trọng đáng lưu ý là nếu bạn sử dụng các ứng dụng không phải của DOS vào Windows, ví dụ như: Novell Netware thì các cache phần mềm có thể sẽ không làm việc. Chẳng hạn trong tất cả các cache phần mềm đều làm việc trên các trạm khách hàng của Novell thì không có phần mềm nào sử dụng cho Novell Server. Nhưng nhiều cache phần cứng thực hiện điều này.

Những quyết định

Cần nhớ rằng tất cả cache đều sử dụng một số loại RAM. Cache phần cứng đưa ra các bộ nhớ RAM trên card cắm vào khe mở rộng, cache phần mềm chiếm dụng RAM của hệ thống. Nói chung bộ điều khiển IDE cache có giá từ 150 đến 300 USD cho mỗi card. Trừ khi máy của bạn là loại cũ hay yêu cầu RAM riêng còn thì các bộ điều khiển đĩa cache và máy đều sử dụng RAM loại SIMM (Single in-line Memory Modules). Vì vậy, bạn phải trả thêm từ 30-40 USD cho mỗi MB RAM.

Điều quan trọng là phải quyết định bổ sung RAM vào đâu để được lợi nhất. Nếu hệ thống máy của bạn có 4 MB RAM và bạn là người dùng Windows chạy nhiều ứng dụng, thực hiện thường xuyên việc chuyển đổi tác vụ và xử lý nền thì nâng RAM của hệ thống lên 8 MB sẽ tăng tốc độ nhiều hơn là bổ sung 4 MB cho bộ điều khiển cache. Và bạn không phải chi thêm 200 USD cho card điều khiển. Tuy nhiên cần lưu ý rằng với các máy PC cũ, chạy chậm thì việc sử dụng cache phần cứng sẽ có hiệu quả hơn bởi hai lý do: thứ nhất do CPU chạy chậm, thứ hai là tổng số RAM hệ thống quá bị hạn chế cho việc dành chổ cho cache.

Khả năng sử dụng

Khả năng sử dụng là tính cốt yếu của mỗi sản phẩm. Trước tiên là bắt đầu từ việc cài đặt và thiết lập. Các đặt tính sử dụng hàng ngày càng quan trọng hơn. Nhiều phần mềm cache cho phép đưa ra các phím "nóng" kích hoạt và loại bỏ cache chỉ bằng một cú gõ, chuyển đổi chế độ ghi chậm mở-tắt hoặc ngưng cache để chắc chắn rằng dữ liệu đã được ghi lên đĩa trước khi tắt máy, đều này rất quan trọng nếu bạn sử dụng cache để làm chậm trể việc ghi.

Việc cài đặt bộ điều khiển cache đòi hỏi một số thao tác. Trước hết, cần mở máy và cắm card vào khe cắm mở rộng trên bảng mạch chủ. Thông thường, bạn phải chạy chương trình Setup để loại bỏ liên kết IDE cài sẵn trong máy. Sau đó phải chọn đúng kiểu ổ đĩa tương ứng bộ điều khiển mới gắn. Nối cáp ổ đĩa, chỉnh lại một vài giác cắm (jumper) là xong mọi công việc. Điều này thực hiện không khó, nhưng là một trở ngại cho những người ít biết về kỹ thuật.

Cài đặt phần mềm cache thì dễ dàng hơn, chỉ việc chạy chương trình cài đặt từ đĩa mềm. Thông thường, chương trình cho phép bạn chỉnh lại các file hệ thống CONFIG.SYS và AUTOEXEC.BAT. Tất cả các chương trình cache đều khuyến cáo nên giảm số buffer DOS trong file CONFIG.SYS- đến 10 hoặc nhỏ hơn.

Nếu đã cài Windows , bạn đã có SmartDrive sẵn sàng.

Những điều cân nhắc

Như bạn đã thấy, mỗi loại cache đều có ưu và khuyết. Cache phần mềm nhanh, rẻ tiền và có thể sử dụng với nhiều loại ổ đĩa. Cache phần cứng nói chung là tốt hơn và hổ trợ cho nhiều ứng dụng cũng như các hệ điều hành. Hơn nữa, cache phần cứng lại không tiêu tốn bộ nhớ RAM qui ước.

Phần lớn các loại cache phần mềm có thể áp dụng cho nhiều ổ đĩa, kể cả ESDI, IDE, MFM, RLL... và các ổ đĩa mềm cùng một số ổ đĩa đặc biệt như ổ đĩa quang-từ, CD-ROM. Cache phần mềm lưu trữ các chỉ thị và dữ liệu ở phần RAM mở rộng trên 1 MB nhưng thường yêu cầu RAM qui ước ở cấu hình mặc nhiên. Bạn cũng thể tải các phần điều khiển vào bộ nhớ trên (upper memory). Nhưng nếu bạn có các phần điều khiển network hay CD-ROM cùng làm việc thì có thể không đủ chổ trong bộ nhớ trên. Khi đó buộc phải sử dụng đến bộ nhớ qui ước. Điều này lại dẫn đến việc thiếu bộ nhớ cho các ứng dụng.

Một điểm cần lưu ý là cache phần mềm không phải luôn luôn hòa hợp với các trình ứng dụng. Ngược lại điều này thì cache phần cứng ít có mâu thuẫn với các chương trình.

Lựa chọn cuối cùng

Đối với phần lớn người sử dụng máy PC thì cache phần mềm là cách lựa chọn tốt nhất, trước hết cho giá rẻ và dễ cài đặt. SmartDrive kèm theo với DOS và Windows có lẽ là quá đủ cho bạn. Tuy nhiên có một thiếu sót là các chương trình trên đều tự động cài đặt và không cho bạn các phương án lựa chọn.

Bất kỳ cache phần cứng nào cũng thực hiện tốt không kém, đặt biệt khi bạn chạy các ứng dụng nhiều RAM và máy của bạn có quá nhiều các driver thiết bị. Trong trường hợp này cache phần mềm khó có thể đảm đương và cách lựa chọn duy nhất là cache phần cứng.

* Cache: một hình thức nhớ đặc biệt có tốc độ truy xuất cực nhanh, một số người hay gọi là bộ nhớ tiềm ẩn.